Yatırım Teşvik Sistemi Nedir?
Bölgeler arası gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak ve girişimcileri yeni yatırımlara teşvik amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının koordinatörlüğünde yürütülmek üzere 2012 yılında Yatırım Teşvik Sistemi yürürlüğe girmiştir.
Yatırım Teşvik Sistemi 4 farklı uygulamadan oluşur.
1. Genel Teşvik Uygulamaları
2. Bölgesel Teşvik Uygulamaları
3. Öncelikli Yatırımların Teşviki
4. Stratejik Yatırımların Teşviki
Teşvik uygulamaları için Türkiye coğrafi bölümlerden bağımsız olarak 6 bölgeye ayrılmıştır. Yatırım yapılacak il hangi bölge dahilinde ise o bölgenin girdiği teşvik uygulaması geçerli olacaktır.
1. Bölge Şehirleri: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla, Tekirdağ
2. Bölge Şehirleri: Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Isparta, Karabük, Kayseri, Kırklareli, Konya, Manisa, Sakarya, Yalova
3. Bölge Şehirleri: Adana, Burdur, Düzce, Gaziantep, Karaman, Kırıkkale, Kütahya, Mersin, Samsun, Trabzon, Rize, Uşak, Zonguldak
4. Bölge Şehirleri: Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Nevşehir, Sivas
5. Bölge Şehirleri: Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat
6. Bölge Şehirleri: Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van
Genel Teşvik Uygulamaları
Genel Teşvik Sisteminde asgari sabit yatırım tutarı,
1. ve 2. bölgelerde 3 milyon TL,
3., 4., 5. ve 6. bölgelerde 1 milyon 500 bin TL’dir.
Teşvik edilmeyecek veya teşvik için aranan şartları sağlayamayan yatırım konuları hariç, asgari sabit yatırım tutarı üzerindeki yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında desteklenmektedir.
Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında yatırımcıya destek unsuru olarak KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti uygulanır.
Katma Değer Vergisi İstisnası: Teşvik belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
Gümrük Vergisi Muafiyeti: Teşvik belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
Bölgesel Teşvik Uygulamaları
Bölgesel Teşvik Uygulamaları için asgari sabit yatırım tutarı
1. ve 2. bölgelerde 1 milyon TL,
Diğer bölgelerde ise 1 milyon 500 bin TL’den başlamak üzere desteklenen her bir sektör ve her bir il için ayrı ayrı belirlenmiştir.
Bölgesel Teşvik Uygulamalarında her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiş olup, bölgelerin gelişmişlik seviyelerine göre yardım yoğunlukları farklılaştırılmıştır.
Bölgesel Teşvik Uygulamaları kapsamında yatırımcıya destek unsuru olarak KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyetinin yanı sıra Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği, Faiz ve Kar Payı Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi Desteği sağlanır.
Vergi İndirimi: Gelir veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar, indirimli olarak uygulanmasıdır.
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır.
Sigorta Primi (İşçi Hissesi) Desteği: Teşvik belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır. Sadece 6. bölgede gerçekleştirilecek bölgesel ve stratejik yatırımlar ile Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı (TOSHP) kapsamında desteklenen stratejik yatırımlar için düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülür.
Faiz veya Kâr Payı Desteği: Faiz veya Kar Payı Desteği, teşvik belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli yatırım kredileri için sağlanan bir finansman desteği olup, teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kâr payının belli bir kısmının Bakanlıkça karşılanmasıdır.
Yatırım Yeri Tahsisi: Teşvik Belgesi düzenlenmiş yatırımlar için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilmesidir.
Öncelikli Yatırımların Teşviki
Turizm, demiryolu, denizyolu, havayolu, savunma sanayi, motorlu taşıtları ana sanayi, doğalgaz, yenilenebilir enerji, orta ve yüksek teknoloji ürünlerin üretimi ve bunun gibi ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda tespit edilen alanlarda yapılacak olan yatırımlar, öncelikli yatırımlar olarak belirlenmiştir. Bu yatırımlara 1. 2. 3. ve 4. Bölgelerde gerçekleştirilmiş olsalar dahi 5. Bölgede uygulanan destekler sağlanmıştır. Bu yatırımlara, 5. ve 6. Bölgede gerçekleştirilmeleri halinde ise kendi bölgelerinde uygulanan destekler sağlanmaktadır
Stratejik Yatırımların Teşviki
İthalat bağımlılığı yüksek olan ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar stratejik yatırım olarak değerlendirilir.
Bu kapsamda desteklenecek olan yatırımların aşağıdaki kriterlerin tamamını sağlamaları gerekmektedir.
*Asgari sabit yatırım tutarının 50 milyon TL olması,
*Yatırım konusu ürünle ilgili yurt içi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması,
*Yatırımla sağlanan katma değerin asgari %40 olması (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmaz),
*Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değerinin son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon dolar olması.
Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı (TOSHP) kapsamında Bakanlıkça uygun görülen yatırımlar da stratejik yatırımlar kapsamında desteklenebilecektir